Μετά από ένα μεγάλο διάλειμμα επανήλθαμε! Από την αρχή της σχολικής χρονιάς φέτος έχω αφιερώσει όλο τον χρόνο μου στο καινούργιο μου εγχείρημα, Orthodox Pebbles. Εκεί επιχειρώ πιο επίσημα αυτό που εδώ κάνω σε προσωπικό επίπεδο: Να φτιάξω πρωτότυπο και όμορφο εκπαιδευτικό υλικό που να μπορεί να χρησιμοποιηθεί εύκολα από την ομογένεια – με θέμα τα Θρησκευτικά αυτή τη φορά. Οι πρώτες ενδείξεις από την προβολή του νέου μου αυτού εγχειρήματος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ενθαρρυντικές, και φέτος θα αφιερώσω πολλή ενέργεια στην προσπάθεια αυτή – έτσι η Ιστορία ίσως να μείνει λίγο πίσω σε κάποιες περιπτώσεις.
Στην Ιστορία, επιπλέον, απέκτησα φέτος και δεύτερο μαθητή, τον γιο μου, που τέλειωσε κι αυτός πέρυσι το ελληνικό σχολείο. Ξεκινήσαμε τα μαθήματα εδώ και τρεις βδομάδες, και με χαρά διαπιστώνω ότι η δουλειά που είχα κάνει όλη τη χρονιά πέρυσι αποδίδει: Για να ξανακάνω το ίδιο μάθημα δεν χρειάζομαι πάνω από μισή ώρα προετοιμασία (που αυτός ήταν ο αρχικός μου στόχος), και τα βρίσκω όλα έτοιμα μέσα σε κάθε ανάρτηση.
Με όλα αυτά, συνολικά δυσκολευτήκαμε λίγο να πιάσουμε έναν ρυθμό, γιατί τα δεδομένα μας άλλαξαν αρκετά. Ίσως χρειαστεί να απλοποιήσω λίγο την κατάσταση εδώ στο Κατ’ Οίκον Ιστορία για να τα προλαβαίνω όλα – είναι αλήθεια ότι πέρυσι αφιέρωνα ατελείωτες ώρες στα μαθήματα της Ιστορίας, να ψάχνω και να τα φτιάχνω όλα περιποιημένα. Θα δούμε πώς θα τα καταφέρουμε στην πορεία. Όπως και να έχει, πάντως, ξεκινάμε!
Το μάθημα αυτό ήταν το τελευταίο μας πριν τελειώσουμε την περσινή σχολική χρονιά. Το αρχίσαμε – όμως, λόγω διαφόρων εμπλοκών, το αφήσαμε μισό. Γι’ αυτό και ξεκινήσαμε τη φετινή χρονιά με το ίδιο πάλι μάθημα, μαζί με μια γρήγορη ανασκόπηση της αρχαϊκής εποχής, ώστε να θυμηθούμε πού βρισκόμαστε. Για την ανασκόπηση χρησιμοποιήσαμε την ηλεκτρονική άσκηση από τον ιστότοπο “Ελληνικός Πολιτισμός” του φιλόλογου Γιάννη Παπαθανασίου: Επανάληψη στην αρχαϊκή εποχή. Και τώρα η συνέχεια!…
Δες πρώτα το ακόλουθο βίντεο, που είχαμε αρχίσει να βλέπουμε στο προηγούμενο μάθημα. Σήμερα θα δεις από το 15:07 έως το 29:58.
Πριν ξεκινήσεις το σημερινό μάθημα, τύπωσε το πακέτο φύλλων εργασίας (αρχείο PDF). Καθώς θα προχωράς στο μάθημα, θα συμπληρώνεις και την ανάλογη δραστηριότητα.
Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ
Μελέτησε την περιοχή της Αττικής από τον χάρτη Google MyΜaps, και στη συνέχεια συμπλήρωσε τις σελίδες 1 και 2 του πακέτου φύλλων εργασίας.
Με βάση όσα είδες στην παρουσίαση, συμπλήρωσε τη σελίδα 3 στο πακέτο.
(Το δικό μας αποτέλεσμα εδώ:)
Δες τώρα, αν θέλεις, ένα σύντομο βίντεο που θυμίζει τον πιο γνωστό μύθο με πρωταγωνιστή τον Θησέα.
___________
Ο ΚΟΔΡΟΣ, ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ
Αφού συμβουλευτείς πάλι την παρουσίαση που είδες στην αρχή, και διαβάσεις για τον Κόδρο στο ανάλογο λήμμα της Wikipedia, συμπλήρωσε τις σελίδες 4 και 5 από το πακέτο.
Και ένα σύντομο βίντεο για την ανασκαφή στη νεκρόπολη του Φαλήρου.
Τώρα, χρησιμοποιώντας το παραπάνω βίντεο της Μηχανής του Χρόνου και την παρουσίαση που είδες στην αρχή του μαθήματος, συμπλήρωσε τις υπόλοιπες σελίδες του πακέτου.
(Το δικό μας αποτέλεσμα εδώ:)
__________________
Τέλος, με βάση όσα έγραψες στα φύλλα εργασίας συμπλήρωσε τα τετραγωνάκια για τον Κόδρο, τον Κύλωνα και τον Δράκοντα στη διαδραστική εφαρμογούλα-lapbooking (αρχείο PDF) – (θα μείνει σήμερα ημιτελής για να χρησιμοποιηθεί και στα επόμενα δύο μάθηματα).
Β. Συμπλήρωσε το σταυρόλεξο που θα βρεις εδώ (από τον δάσκαλο Άγγελο Χαραλάμπους).
Γ. Μελέτησε:
Τα δεδομένα για τη ζωφόρο του Παρθενώνα και την πομπή των Παναθηναίων που θα βρεις εδώ (εφαρμογή Υπουργείου Πολιτισμού και Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών – χρειάζεται Flash player για να παίξει, οπότε είναι πιθανό στον υπολογιστή σας να λειτουργεί καλύτερα σε browsers διαφορετικούς από τον Chrome).
Στη συνέχεια φτιάξε ένα διαφημιστικό φυλλάδιο όπου θα προβάλλεις τη γιορτή για να προσελκύσεις επισκέπτες. Μην ξεχάσεις να αναφερθείς στο πρόγραμμα, την πομπή, τους αγώνες και τα βραβεία.
(Δυστυχώς, για το μάθημα αυτό πολύ από το υλικό που χρησιμοποίησα είναι στα Αγγλικά. Για την αρχαϊκή και κλασική Ελλάδα μαθαίνουν και στα αμερικάνικα σχολεία κάποια στιγμή στο γυμνάσιο, οπότε κυκλοφορεί αρκετό σχετικό περιεχόμενο στο διαδίκτυο και κάποιο από αυτό ήταν καλύτερο από τα αντίστοιχα ελληνικά που βρήκα. Μάλιστα για την αγωγή των αγοριών στη Σπάρτη χρησιμοποίησα ένα υπάρχον μάθημα TedEd, καθώς περιείχε καλές ερωτήσεις συνοδευτικές του βίντεο, τις οποίες επεξεργαστήκαμε χωρίς να χρειαστεί εγώ να φτιάξω δικές μου.
Μην παραλείψετε να ρίξετε μια ματιά στην ψηφιακή εφαρμογή που έφτιαξα ειδικά για το μάθημα, καθώς και στον συνεχιζόμενο πειραματισμό μας με διαδραστικά φυλλαδιάκια.)
ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ – 800-479 π.Χ.
Η ΠΟΛΗ – ΚΡΑΤΟΣ
Δες πρώτα το ακόλουθο βίντεο.
Στη συνέχεια μελέτησε την εφαρμογή που θα βρεις εδώ (την έφτιαξα ειδικώς για το μάθημα).
(Τις τρεις δραστηριότητες που ακολουθούν τις έχω μαζέψει στο ακόλουθο αρχείο PDF που μπορείτε να τυπώσετε και να χρησιμοποιήσετε.)
Τώρα τύπωσε τη φωτογραφία και σημείωσε πάνω της τα ακόλουθα:
Στη συνέχεια, κάτω από τη φωτογραφία σημείωσε τα ακόλουθα:
1. Κοίταξε εδώ και βρες τον ορισμό της λέξης “ακρόπολη”. Επίσης σημείωσε τουλάχιστον τέσσερις αρχαίες πόλεις που είχαν ακρόπολη.
Κοίταξε το βίντεο με αναπαράσταση της αρχαίας αγοράς της Αθήνας.
Τώρα κοίταξε εδώ κι εδώ και γράψε τι ήταν η αγορά στους αρχαίους χρόνους και τι δραστηριότητες γίνονταν σ’αυτήν.
(Το δικό μας αποτέλεσμα εδώ:)
_________________
Η ΣΠΑΡΤΗ
Α. ΧΩΡΟΣ-ΧΡΟΝΟΣ
Κοίταξε το ακόλουθο βίντεο.
Σύμφωνα με μια πιθανή υπόθεση, οι Δωριείς εισέβαλαν γύρω στον 11ο αιώνα από τον βορρά στην περιοχή της Λακωνίας (όπου βρίσκεται η σημερινή Σπάρτη) και υποδούλωσαν τον ντόπιο πληθυσμό, που έτσι μετατράπηκε στους λεγόμενους εἵλωτες. Αυτοί οι δούλοι δεν αποτελούσαν, όπως στις άλλες πόλεις, ατομική ιδιοκτησία των Σπαρτιατών αλλά θεωρούνταν περιουσία της πόλης. Ζούσαν σχετικά αυτόνομοι σε καλύβες μέσα στα χωράφια και καλλιεργούσαν τα κτήματα των κυρίων τους.
Το ἄστυ της Σπάρτης (εκεί όπου βρίσκεται η σημερινή πόλη της Σπάρτης) δημιουργήθηκε από τον συνοικισμό τεσσάρων χωριών και για πολλούς αιώνες δεν είχε τείχη. Η αρχαία πόλη-κράτος της Σπάρτης ήταν πολύ μεγαλύτερη: Αρχικά περιλάμβανε μόνο την εύφορη κοιλάδα του Ευρώτα, ανάμεσα στον Ταΰγετο και τον Πάρνωνα. Προς το τέλος του 8ου αι., όμως, οι Σπαρτιάτες κετέκτησαν και τη Μεσσηνία στα δυτικά του Ταΰγετου. Κατέλαβαν τη νέα περιοχή με πόλεμο (Α΄Μεσσηνιακός Πόλεμος) και τη διατήρησαν με σκληρή καταπίεση των Μεσσηνίων που έγιναν κι αυτοί είλωτες.
Οι Μεσσήνιοι είλωτες συνεχώς αγωνίζονταν να ανακτήσουν την ανεξαρτησία τους. Πρώτα εξεγέρθηκαν στα μέσα του 7ου αιώνα, όμως η επανάστασή τους απέτυχε (Β’ Μεσσηνιακός Πόλεμος). Εξεγέρθηκαν και μια φορά ακόμη, περίπου δύο αιώνες αργότερα (μετά την αρχαϊκή εποχή), όμως ηττήθηκαν και πάλι από τους Σπαρτιάτες (Γ’ Μεσσηνιακός Πόλεμος).
Στη συνέχεια δες και αυτό το βίντεο για τη Σπάρτη.
Όταν το τελειώσεις, κάνε τις ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής από το Μάθημα TedEd που συνοδεύει το βίντεο που είδες (στα Αγγλικά).
Η όψη των Σπαρτιατών οπλιτών
Οι Σπαρτιάτες άφηναν τα μαλλιά τους μακριά και τα άλειφαν με λάδι. Η στολή τους ήταν κόκκινη, αφενός για να φοβίζει τον αντίπαλο και αφετέρου για να διακρίνεται πάνω της δύσκολα το αίμα, ώστε οι πληγές να μην φαίνονται πολύ. Οι ασπίδες τους ήταν καλυμμένες με χαλκό και τις γυάλιζαν για να λάμπουν στον ήλιο. Η εικόνα της σπαρτιατικής φάλαγγας πρέπει να ήταν ταυτόχρονα εντυπωσιακή και τρομακτική.
Ρεαλιστική εικονογράφηση Σπαρτιάτη οπλίτη μπορεί κανείς να βρει εδώ από τον Χρήστο Γιαννόπουλο, όμως δεν μπορώ να την χρησιμοποιήσω στο ιστολόγιο για λόγους πνευματικής ιδιοκτησίας.
Η γυναίκα στη Σπάρτη
Δες το ακόλουθο βίντεο μέχρι το 3:20.
Περαιτέρω επεξεργασία του θέματος παρατίθεται στην ενότητα “Δουλειά για το σπίτι” παρακάτω.
Τώρα συμπλήρωσε τα διαδραστικά φυλλαδιάκια που θα βρεις στο αρχείο PDF, αφού μελετήσεις:
Το tab “Κοινωνική Οργάνωση” στη δραστηριότητα από το Φωτόδεντρο που θα βρεις εδώ.
Τα tabs “Πολιτειακή οργάνωση” και “Πολίτευμα” στην εφαρμογή του Φωτόδεντρου που θα βρεις εδώ.
(Το δικό μας αποτέλεσμα εδώ:)
____________________
ΔΟΥΛΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ
Διάβασε το αντίστοιχο κεφάλαιο του σχολικού βιβλίου.
Κάνε την επαναληπτική άσκηση από τον ιστοχώρο Ελληνικός Πολιτισμός του φιλόλογου Γιάννη Παπαθανασίου.
Φτιάξε μία παρουσίαση για τη θέση της γυναίκας στην αρχαία Σπάρτη σε σχέση με αυτήν της Αθήνας, χρησιμοποιώντας ως πηγή τις δραστηριότητες 1, 3, 4.Β., 5.Β. από το εκπαιδευτικό σενάριο από το Φωτόδεντρο “H γυναίκα στη Σπάρτη”.
(Αυτό το μάθημα πολύ το ευχαριστήθηκα. Κατ’ αρχάς, έτυχε να κυκλοφορεί στο διαδίκτυο πολύ καλό σχετικό υλικό με πνευματικά δικαιώματα τέτοια ώστε να μπορώ να το χρησιμοποιήσω εδώ. Κατά δεύτερον, με αφορμή την προετοιμασία του μαθήματος ξεκαθάρισα κι εγώ διάφορες απορίες που είχα – βρήκα εντυπωσιακό πώς κάποιες απορίες μένουν από την παιδική ηλικία για πράγματα που κανείς θεωρεί εκ των υστέρων αυτονόητα. Ευχαριστώ θερμά τον φιλόλογο Γιάννη Παπαθανασίου για τη βοήθεια.
Τέλος, για πρώτη φορά δοκίμασα να φτιάξω, εκτός από απλό φύλλο εργασίας, ένα φυλλαδιάκι που περιλαμβάνει και στοιχειώδη χαρτοκοπτική. Ανακάλυψα το λεγόμενο lapbooking που χρησιμοποιούν εδώ οι Αμερικάνοι, φτιάχνουν τέτοια φυλλαδιάκια και τα κολλάνε όλα μαζί σε έναν μεγάλο φάκελο (σχετικό βίντεο εδώ). Έτσι, στο τέλος μιας ενότητας, έχουν κάτι σαν μίνι-λεύκωμα, με τις σημαντικές πληροφορίες καταγεγραμμένες όλες μαζί με οπτικά ευχάριστο τρόπο. Υποστηρίζουν ότι τα παιδιά, κόβοντας, διπλώνοντας κλπ., συγκρατούν καλύτερα την πληροφορία, και έχουν και περισσότερη διάθεση να διαβάσουν ξανά το δημιούργημά τους. Τώρα που το βρήκα, θα ήθελα να το εφαρμόσω για την ενότητα της αρχαϊκής εποχής, φτιάχνοντας ένα τέτοιο φυλλαδιάκι σχεδόν σε κάθε μάθημα, ώστε στο τέλος της ενότητας να ολοκληρώσουμε κι εμείς ένα τέτοιο μίνι-λεύκωμα. Θα δούμε αν θα τα καταφέρω.
Στη συνέχεια δες και το ακόλουθο βίντεο από το 2:47 έως το 4:21.
Τι διαφορές παρατηρείς στον τρόπο με τον οποίο γίνεται ο πόλεμος σε κάθε περίπτωση; Σημείωσε τες επιγραμματικά.
(Το δικό μας αποτέλεσμα εδώ:)
(Για τη συνέχεια, και για να είναι πιο εύκολο για όποιον θελήσει να τις χρησιμοποιήσει, μάζεψα τις παρακάτω φωτογραφίες σε ένα αρχείο PDF το οποίο μπορείτε να τυπώσετε).
Η παρακάτω φωτογραφία προέρχεται από αγγείο του 5ου αι. Μπορείς να ξεχωρίσεις τον εξοπλισμό του πολεμιστή; Τύπωσε τη φωτογραφία και σημείωσε πάνω της απαντώντας στις ακόλουθες ερωτήσεις: Πόσα χερούλια βλέπεις να έχει η ασπίδα; Τι φαίνεται να φοράει ο στρατιώτης πάνω από τo ρούχo του; Πώς περιγράφεις την περικεφαλαία του; Τι όπλο βαστάει στο δεξιό χέρι; Τα πόδια του προστατεύονται;
Τώρα ψάξε στην εφαρμογή του BBC που θα βρεις εδώ και συμπλήρωσε τις παραπάνω απαντήσεις σου με τις ακόλουθες λεπτομέρειες:
(αν χρειάζεσαι μετάφραση μπορείς να χρησιμοποιήσεις το Google Translate).
Από πού προέρχεται η λέξη “οπλίτης“; (πρέπει λίγο να σκεφτείς για να το βρεις).
Από τι ήταν φτιαγμένη η ασπίδα;
Σε ποια πλευρά την κρατούσαν, δεξιά ή αριστερά;
Από τι ήταν φτιαγμένο το λοφίο της περικεφαλαίας και γιατί τη στόλιζαν έτσι;
Από τι ήταν φτιαγμένος ο θώρακας;
Τώρα κοίταξε την παρακάτω εικόνα. Τυπωσέ την κι αυτήν και σημείωσε πάνω της τις απαντήσεις στις ακόλουθες ερωτήσεις:
Πηγή: Αττικός αμφορέας του 6ου αι. από το μουσείο του Λούβρου, Public domain via Wikimedia Commons
Εκτός από την πανοπλία τι άλλο βλέπεις ότι μπορεί να είχαν κάποιοι στρατιώτες;
Τι πιστεύεις ότι χρειάζονταν οι στρατιώτες για να μπορούν να συντηρούν αυτό το επιπλέον κομμάτι του εξοπλισμού τους;
Νομίζεις ότι αυτοί που μπορούσαν να διαθέσουν τα απαραίτητα έξοδα ήταν πολλοί ή λίγοι;
Τέλος, μελέτησε την ακόλουθη φωτογραφία που προέρχεται από αγγείο του 7ου αι., τύπωσε την κι αυτήν και σημείωσε πάνω της τις απαντήσεις σου στις ακόλουθες ερωτήσεις:
Οι οπλίτες πολεμούν μαζί ή ο καθένας μόνος του; Κοντά ή μακριά μεταξύ τους;
Τι νομίζεις ότι κάνει ο άνθρωπος πίσω αριστερά;
Τι σχέδια έχουν οι στρατιώτες της δεξιάς ομάδας στις ασπίδες τους;
Μπορείς να αναγνωρίσεις σε κάποια ασπίδα το γοργόνειο; (κεφάλι της Μέδουσας – μυθικού τέρατος – που είχε αποτροπαϊκό χαρακτήρα, δηλαδή χρησιμοποιούνταν για να διώχνει τα κακά πνεύματα αλλά και για να τρομάζει τον εχθρό). Σημείωσέ το.
(Το δικό μας αποτέλεσμα για όλα τα παραπάνω εδώ:)
Κατά την αρχαϊκή εποχή, δημιουργήθηκε μια πολύ σημαντική καινοτομία στον πόλεμο: η οπλιτική φάλαγγα.
Οι πολεμιστές δεν πολεμούσαν πια ένας-ένας, όπως έχουμε δει στον Όμηρο, αλλά συγκροτημένοι σε μία ομάδα, πολύ κοντά μεταξύ τους. Κάθε οπλίτης κάλυπτε με την ασπίδα του την αριστερή πλευρά του σώματος του και τη δεξιά του διπλανού του, ενώ χρειαζόταν μεγάλος συντονισμός ώστε η φάλαγγα να κινείται όλη μαζί σαν ένα σώμα. Η πρώτη σειρά πολεμούσε, ενώ οι πίσω σειρές έσπρωχναν, με σκοπό τη δημιουργία ρήγματος στις γραμμές του αντίπαλου.
Δες το βίντεο που ακολουθεί για να πάρεις μια ιδέα πώς θα μπορούσε να διεξάγεται μια μάχη με την οπλιτική φάλαγγα (οι μπλε πολεμιστές στο βίντεο συγκροτούν τη φάλαγγα).
Οι οπλίτες δεν ήταν επαγγελματίες στρατιώτες, αλλά καθημερινοί άνθρωποι που ασκούνταν ώστε να είναι έτοιμοι ανά πάσα στιγμή για πόλεμο. Σε περίοδο ειρήνης ζούσαν κανονικά στην πόλη ασχολούμενοι με τις δουλειές τους.
Η προμήθεια του πολεμικού εξοπλισμού ήταν ατομική υπόθεση. Ο κάθε πολεμιστής ήταν υπεύθυνος για την αγορά και τη συντήρηση της πανοπλίας του. Ο εξοπλισμός αυτός ήταν ακριβός – όσοι λοιπόν είχαν χρήματα μπορούσαν να έχουν και όπλα. Στη φάλαγγα συμμετείχε μόνο όποιος μπορούσε να αποκτήσει τον απαραίτητο εξοπλισμό.
Κοίταξε έτσι πώς χωρίζονταν οι πολεμιστές, ανάλογα με τον οπλισμό που είχαν:
Στη φάλαγγα συμμετείχαν οι οπλίτες: Γεωργοί και άλλοι επαγγελματίες που δεν ήταν ούτε πολύ φτωχοί, ούτε πολύ πλούσιοι.Αυτοί είχαν τα απαιτούμενα χρήματα για να αποκτήσουν την πανοπλία και ήταν και οι περισσότεροι στην πόλη. Έτσι η φάλαγγα έγινε σιγά σιγά το μεγαλύτερο και σημαντικότερο πολεμικό σώμα της πόλης.
Υπήρχαν και οι άριστοιπου γνωρίζουμε από τα προηγούμενα μαθήματα, οι πολύ πλούσιοι που ήταν και οι πιο λίγοι. Αυτοί μπορούσαν να συντηρούν, εκτός από τον οπλισμό, άλογα και άρματα, γι’ αυτό και δεν συμμετείχαν στη φάλαγγα αλλά στα μικρότερα σώματα των ιππέων.
Οι πολύ φτωχοί δεν μπορούσαν να αγοράσουν τον οπλισμό, και γι’ αυτό ούτε εκείνοι δεν συμμετείχαν στη φάλαγγα, αλλά σε ελαφρά άτακτα βοηθητικά τμήματα, συνήθως στα άκρα της φάλαγγας, όπου πολεμούσαν με πέτρες, σφεντόνες και τόξα. Ονομάζονταν ψιλοί.
Συμπλήρωσε τώρα το ακόλουθο φύλλο εργασίας (αρχείο PDF).
(Το δικό μας αποτέλεσμα εδώ:)
_____________________
ΤΑ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΑ
Δες την ακόλουθη παρουσίαση μέχρι τη διαφάνεια 12:
Επιγραμματικά λοιπόν, η φάλαγγα έφερε τις ακόλουθες αλλαγές:
Πνεύμα συντροφικότητας, ισότητας, αλληλεγγύης ανάμεσα στους οπλίτες.
Προείχε πλέον το σύνολο και όχι το άτομο – πολεμούσαν για την πατρίδα, όχι για την προσωπική δόξα τους.
Δεν ήταν πια τόσο σημαντική η σωματική δύναμη όσο η ικανότητα να παραμένει ο πολεμιστής ψύχραιμος δίπλα στους συμπολεμιστές του. Ήταν μεγάλη ατιμία να εγκαταλείψει κανείς τη θέση του στη μάχη και τιμωρούνταν αυστηρά γι’ αυτό.
Και πολύ σημαντικό!! Οι οπλίτες άρχισαν να διεκδικούν δικαιώματα στη μοιρασιά των λαφύρων και στη λήψη των αποφάσεων.
Μελέτησε τώρα την ακόλουθη παρουσίαση για να δεις πώς διαμορφώθηκαν αυτές οι διεκδικήσεις (προχώρησε μέχρι και τη διαφάνεια 12).
Οι εικόνες που ζωγράφιζαν οι πολεμιστές στις ασπίδες τους είχαν γι’ αυτούς ιδιαίτερη σημασία. Συνήθως συμβόλιζαν την ανδρεία και τη γενναιότητα ή, όπως είδαμε, μπορεί να είχαν αποτροπαϊκό χαρακτήρα. Σε άλλες περιπτώσεις το σύμβολο ήταν ενιαίο για ολόκληρη την πόλη, όπως στη Σπάρτη, όπου οι ασπίδες είχαν πάνω τους το γράμμα Λ (από τη λέξη “Λακεδαίμων”). Χρησιμοποιώντας ένα χάρτινο πιάτο, μπορεί κανείς να φτιάξει τη δική του ασπίδα. Μπορεί να πάρει ιδέες για τη διακόσμηση από εδώ, να ψάξει κι άλλο στο διαδίκτυο για αντίστοιχα σύμβολα ή να χρησιμοποιήσει κάποιο δικό του σύμβολο με ιδιαίτερη προσωπική σημασία.
(Το δικό μας αποτέλεσμα εδώ – ήρθε και μια φίλη και τους έχωσα όλους μαζί και με τον μικρό μου γιο να φτιάχνουν οπλιτικές ασπίδες, δυστυχώς όλοι διάλεξαν την ίδια διακόσμηση :-))
(Αυτή η ενότητα προέκευψε αρκετά μακροσκελής γιατί η σχετική πληροφορία που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο είναι άφθονη και χρήσιμη. Εμείς τελικά, παρ’ ότι εδώ την παρουσιάζω ως ένα μάθημα, τη χωρίσαμε σε δύο μαθήματα γιατί ήταν πολύ το υλικό για να το αντιμετωπίσουμε με τη μία).
_______________________
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Έχεις σίγουρα ακούσει για τη λεγόμενη “μεταναστευτική κρίση στην Ευρώπη”. Πολλές φορές κάποιοι άνθρωποι επιλέγουν να φύγουν ή αναγκάζονται να φύγουν από τη χώρα τους. Δες εδώ ένα σχετικό βίντεο (από την αρχή μέχρι το 3:18).
Στη συνέχεια δες τα ακόλουθα βίντεο.
Και το ακόλουθο βίντεο από την αρχή μέχρι το 2:00
Πιθανώς και η δική σου οικογένεια να έχει φύγει από την Ελλάδα για να ζήσει σε κάποια άλλη χώρα. Από αυτά που είδες στα προηγούμενα βίντεο και από την εμπειρία σου συμπλήρωσε το ακόλουθο ερωτηματολόγιο (αρχείο PDF).
(Το δικό μας αποτέλεσμα εδώ:)
__________________
Όπως πολλοί άνθρωποι σήμερα, έτσι και οι αρχαίοι Έλληνες μετακινήθηκαν μαζικά προς άλλες περιοχές.
Είπαμε σε προηγούμενο μάθημα ότι τα ελληνικά φύλα εξαπλώθηκαν τη γεωμετρική εποχή κυρίως προς τα παράλια της Μικράς Ασίας, μετακίνηση που ονομάστηκε Α΄Ελληνικός Αποικισμός.
Αιώνες αργότερα, από τον 8ο ως τον 6ο αι. π.Χ., οι Έλληνες μετακινήθηκαν ξανά. Η μετακίνηση αυτή ονομάστηκε Β’ Ελληνικός Αποικισμός και είχε ομοιότητες αλλά και διαφορές σε σχέση με τον Α΄Αποικισμό.
Πριν συνεχίσεις, τύπωσε το πακέτο φύλλων εργασίας που θα βρεις εδώ (αρχείο PDF) και τον χάρτη που θα βρεις εδώ (αρχείο PDF). Κόλλησε τις δύο σελίδες του χάρτη μεταξύ τους ώστε να φτιάξεις έναν μεγάλο χάρτη.
Και στη συνέχεια αυτό το βίντεο από την αρχή έως το 6:40 και από 27:46 έως 28:42.
Κατά τον Β’ Αποικισμό, πολλές ελληνικές πόλεις δημιούργησαν αποικίες σε άλλες μακρινές περιοχές. Οι αποικίες ήταν καινούργιες οργανωμένες πόλεις. Η αρχική πόλη από όπου ξεκινούσαν οι εποικιστές ονομαζόταν μητρόπολη (μητέρα + πόλη = μητρόπολη).
Τώρα απάντησε το ερωτηματολόγιο που θα βρεις στις σελίδες 1-2 του πακέτου φύλλων εργασίας.
(Το δικό μας αποτέλεσμα εδώ:)
Ας δούμε τώρα σε ποιες περιοχές επεκτάθηκαν οι Έλληνες του Β΄Αποικισμού.
___________________
ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΣΤΟΝ Β’ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟ
Α. Πήγαινε στον ακόλουθο σύνδεσμο – Εκεί βρες και πάτησε τον σύνδεσμο “Visual Timeline” στη δεξιά πλευρά της οθόνης, για να ανοίξεις ένα παράθυρο με ένα διαδραστικό χρονολόγιο.
Χρησιμοποιώντας το χρονολόγιο που άνοιξες, και το Google Τranslate για να βρεις τις ονομασίες στα Ελληνικά, συμπλήρωσε τον πίνακα που θα βρεις στη σελίδα 3 του πακέτου φύλλων εργασίας απαντώντας τις ακόλουθες ερωτήσεις:
Χρησιμοποιώντας τα δεδομένα που κατέγραψες στον πίνακά σου, εντόπισε τις μητροπόλεις και τις αποικίες που σημείωσες προηγουμένως (οι μητροπόλεις είναι γαλάζιες και οι αποικίες πορτοκαλί). Στη συνέχεια κατάγραψε τη θέση των πόλεων στον χάρτη που θα βρεις στη σελίδα 3 του πακέτου φύλλων εργασίας. Σημείωσε με ένα χρώμα τις αποικίες του 8ου αι., με άλλο χρώμα τις αποικίες του 7ου αι. και με ένα τρίτο χρώμα τις αποικίες του 6ου αι. Επίσης ένωσε με βελάκια τις μητροπόλεις με τις αποικίες τους.
Γ. Με εργαλείο τον χάρτη που έφτιαξες στο βήμα Β, συμπλήρωσε τώρα την άσκηση που θα βρεις στη σελίδα 4 του πακέτου φύλλων εργασίας.
(Το δικό μας αποτέλεσμα εδώ:)
___________________
ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ Β΄ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΥ
Για ποιους λόγους αποδήμησαν οι Έλληνες του Β΄Αποικισμού;
Στη συνέχεια το πρώτο μέρος της ιστοσελίδας που θα βρεις εδώ.
Τώρα συμπλήρωσε τη λίστα με τα αίτια του Β΄Αποικισμού, όπως τα βρήκες από τα κείμενα που διάβασες, στη σελίδα 5 του πακέτου φύλλων εργασίας.
(Το δικό μας αποτέλεσμα εδώ:)
_____________________________
Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΟΥ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΥ
User:Bibi Saint-Pol, own work, 2007-05-31 [Public domain], via Wikimedia Commons
Οι Έλληνες χρησιμοποιούσαν καράβια σαν αυτό της φωτογραφίας για να μετακινηθούν. Παρατήρησε και σχολίασέ το στη σελίδα 6 του πακέτου φύλλων εργασίας (Φαίνεται μικρό ή μεγάλο; Έχει πολλά ή λίγα κουπιά; Έχει πανιά ή όχι; Τι σε κάνει να πιστεύεις ότι άντεχε τις τρικυμίες και το δύσκολο ταξίδι;)
Στη συνέχεια σημείωσε τον ρόλο του μαντείου των Δελφών, όπως τον είδες μέσα από τα κείμενα, στη σελίδα 6 του πακέτου φύλλων εργασίας. Πώς γνώριζε το μαντείο τι πληροφορίες να δώσει;
___________________________
Η ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΡΟΣ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟ
Διάβασε το απόσπασμα από το κείμενο του Μ. Σακελλαρίου, “Η αποκρυστάλλωση του ελληνικού κόσμου” στο Γ. Χριστόπουλος (εκδ.), Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1986, τόμος Β΄ (Αρχαϊκός Ελληνισμός), σ. 60-61.
Τώρα σημείωσε στη σελίδα 7 του πακέτου φύλλων εργασίας τα θετικά χαρακτηριστικά και τους φυσικούς πόρους που είχαν οι περιοχές στις οποίες ιδρύθηκαν οι αποικίες. Τι έψαχναν οι Έλληνες στις περιοχές όπου ήθελαν να εγκατασταθούν;
Α. Μελέτησε ό,τι έφτιαξες μέσα στο μάθημα και το αντίστοιχο κεφάλαιο του σχολικού βιβλίου Α΄Γυμνασίου.
Β. (Δραστηριότητα προσαρμοσμένη από εδώ)
Διάβασε τις παρακάτω φράσεις. Ποιος θα μπορούσε να τις λέει;
1. “Αυτοί οι νεοφερμένοι μού φαίνονται πολύ μυστήριοι!”
2. “Πρέπει πρώτα να ρωτήσουμε το μαντείο”
3. “Αύριο θα πάρουμε το ιερό πυρ και θα βάλουμε πλώρη για τα βόρεια!”
4. “Καλά, εδώ στην Κυρήνη θα κάνουμε χρυσές δουλειές!”
5. “Θα ανεβείτε τα στενά του Ελλησπόντου και θα σταματήσετε στο πρώτο απάνεμο λιμάνι που θα βρείτε. Έτσι προστάζει ο Απολλωνας”
6. “Εμένα πάλι, και στη μητρόπολη και εδώ, το ίδιο μου φαίνεται. Μήπως τώρα δουλεύω λιγότερο;”
Φτιάξε ένα κόμικ αναλογικό ή ψηφιακό όπου να χρησιμποιείς τις παραπάνω φράσεις ως λόγια των πρωταγωνιστών.
(Το δικό μας αποτέλεσμα εδώ:)
Γ. Εξηγησε με δικά σου λόγια τους όρους που θα βρεις εδώ (αρχείο PDF).
Κατ' Οίκον Ιστορία 