(Η ανάρτηση παρατίθεται με τις οδηγίες όπως τις έδωσα στη “μαθήτρια” να τις εκτελέσει. Τα δικά μου σχόλια βρίσκονται με πλάγια γράμματα σε παρενθέσεις).
____________
Τώρα που ολοκληρώσαμε την ενότητα για τους πολιτισμούς της Εποχής του Χαλκού, καιρός να δούμε όσα μάθαμε λίγο πιο συνολικά. Διάβασε, λοιπόν, πρώτα απ’ όλα, όλα όσα έμαθες για τους τρεις πολιτισμούς, κυκλαδικό, μινωικό, μυκηναϊκό.
Αφού κάνεις την επανάληψη, επισκέψου την ιστοσελίδα του φιλόλογου Γιάννη Παπαθανασίου και κοίταξε προσεκτικά το χρονολόγιο πάνω αριστερά, περνώντας το ποντίκι πάνω από όλους τους συνδέσμους. Στη συνέχεια, συμπλήρωσε την online άσκηση από το ίδιο ιστολόγιο.
Όταν ολοκληρώσεις την άσκηση, συμπλήρωσε κι αυτό το online ερωτηματολόγιο (πηγή: E-Πύλη των φιλολόγων).
______________
Πάμε τώρα στη δημιουργική δραστηριότητα του μαθήματος:
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΛΑΩΝ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ – ΤΟ ΝΑΥΑΓΙΟ ULU BURUN
Τη μετέφρασα και την απλοποίησα για τις δικές μας ανάγκες).
Το 1982, στο Ulu Βurun της Τουρκίας, ένας σφουγγαράς ανακάλυψε κάτι που τελικά αποδείχτηκε ότι είναι ένα από τα αρχαιότερα γνωστά ναυάγια, και χρονολογείται περίπου στο 1306 π.Χ. Περιείχε ένα από τα πιο πλούσια φορτία στην ιστορία της αρχαιολογίας της Μεσογείου. Τα ευρήματα της ανασκαφής βρίσκονται στο Bodrum Museum of Underwater Archaeology στην Τουρκία.
Έχεις επιλεγεί να εργαστείς ως βοηθός στο Institute of Nautical Archaeology, στο Bodrum της Τουρκίας. Πρέπει να χρησιμοποιήσεις πληροφορίες από το φορτίο του ναυαγίου για να γράψεις μια αναφορά σχετικά με:
Τα υλικά και τα αντικείμενα που ανταλλάσσονταν ανάμεσα στις κοινωνίες της Μεσογείου της Εποχής του Χαλκού.
Τους λαούς που λάμβαναν μέρος στην ανταλλαγή.
Την πιθανή διαδρομή που ακολούθησε το καράβι.
Διαδικασία
Βήμα 1 Πήγαινε στον χάρτη του Google Mymaps και εντόπισε πού βρέθηκε το ναυάγιο. Αν χρειαστεί, κάνε zoom out μέχρι να δεις την Ελλάδα και τις γειτονικές χώρες.
Βήμα 2
Θα βρεις όλες τις υπόλοιπες οδηγίες και το υλικό που θα χρειαστείς για την ολοκλήρωση της δραστηριότητας στο αρχείο PDF.
Αυτό το μάθημα ακολούθησε λίγο διαφορετική δομή από τα υπόλοιπα. Το παραθέτω με τις οδηγίες στην προστακτική, όπως τις έδωσα στη “μαθήτρια” να τις εκτελέσει.
TA MYKHNAΪΚΑ ΑΝΑΚΤΟΡΑ
Στοn ακόλουθο χάρτη του Google My Maps βρες τις εξής περιοχές:
1. Μυκήνες
2. Τίρυνθα
3. Πύλος
4. Θήβα
Τύπωσε τον κενό χάρτη της Ελλάδας από το αρχείο PDF και σημείωσε σ’αυτόν τις θέσεις των παραπάνω περιοχών. Τι παρατηρείς; Σε ποιο μέρος της Ελλάδας βρίσκονται οι περισσότερες; Ποιες είναι πολύ κοντά μεταξύ τους; Σημείωσε τις απαντήσεις σου στο κάτω μέρος του χάρτη.
Πήγαινε στην ακρόπολη των Mυκηνών στο Google Earth.
Περιηγήσου αρχικά με τα βελάκια και μετά με το κίτρινο ανθρωπάκι. Κοίταξε φωτογραφίες και 3D Spheres για τα ακόλουθα: Πύλη των Λεόντων, Ταφικός κύκλος Α΄, Τάφος Κλυταιμνήστρας, Τάφος Αιγίσθου.
Στη συνέχεια δες το βίντεο:
Και μετά το ακόλουθο βίντεο, από το 2:40 και κάτω:
Τώρα άνοιξε τη διαδραστική παρουσίαση για τις Μυκήνες. Περιηγήσου και στο τέλος κάνε το κουίζ. (Έφτιαξα την παρουσίαση πειραματιζόμενη, ειδικώς για το μάθημα – θερμές ευχαριστίες στον φιλόλογο Γιάννη Παπαθανασίου που την ανέβασε στον ιστότοπο “Ελληνικός Πολιτισμός“).
_______
ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ
Δες το σχετικό βίντεο από το Φωτόδεντρο (Εθνικός Συσσωρευτής Εκπαιδευτικού περιεχομένου, μόλις τον ανακάλυψα κι έχει πολύ καλό υλικό). Στη συνέχεια απάντησε το ερωτηματολόγιο – πρόσεξε καλά το βίντεο, οι ερωτήσεις θέλουν λίγη σκέψη.
______
ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΤΕΧΝΗ
Δες από το Φωτόδεντρο το βίντεο για την τέχνη και αυτό για τα όπλα των Μυκηναίων.
Στη συνέχεια πήγαινε στη σχετική ιστοσελίδα του φιλολόγου Γιάννη Παπαθανασίου. Κατέβα στο κομμάτι σχετικά με την τέχνη και δες όλες τις φωτογραφίες.
Τέλος, δες την ιστοσελίδα για τις μυκηναϊκές τοιχογραφίες (από φιλολογικό ιστοχώρο που, όσο κι αν έψαξα, δεν κατάφερα να βρω σε ποιον ανήκει) και φτιάξε μια σύντομη λίστα που να απαντάει στην ερώτηση: Τι γενικά θέματα απεικόνιζαν οι μυκηναϊκές τοιχογραφίες;
ΔΟΥΛΕΙΑ “ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ”
1. Διάβασε το Κεφάλαιο 6 του σχολικού βιβλίου Ιστορίας Α΄Γυμνασίου, που καλύπτει όλα όσα εξετάστηκαν πιο πάνω.
2. Φτιάξε μια παρουσίαση Powerpoint χρησιμοποιώντας υλικό από εδώ (και πάλι υλικό από τον προηγούμενο ιστότοπο, που δεν βρήκα σε ποιον ανήκει) και φωτογραφίες που θα βρεις ψάχνοντας στο Google images με λέξεις-κλειδιά “octopus mycenaean” και “octopus minoan”. Το θέμα της παρουσίασης είναι “Ομοιότητες ανάμεσα στα έργα τέχνης των τριών πολιτισμών: Κυκλαδικού-Μινωικού-Μυκηναϊκού“.
Για όποιον θέλει μια καλλιτεχνική δραστηριότητα σχετική με τις τοιχογραφίες – πολύ καλή – εδώ βρίσκονται οδηγίες για το πώς θα φτιάξει κανείς στο σπίτι μια μίνι-τοιχογραφία από γύψο (στη δική μας περίπτωση, χρησιμοποιώντας ως πρότυπο τις μυκηναϊκές).
Στο εξής, αποφάσισα να χωρίζω τις αναρτήσεις σε ενότητες, όπως κάνω και για το μάθημα. Βλέπω ότι τελικά ακολουθούμε συνήθως μια σταθερή γενική δομή, για την οποία έγραψα πιο αναλυτικά εδώ.
Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Αυτή τη φορά ξεκινήσαμε την προβολή με το παρακάτω βίντεο Αμερικανού καθηγητή Ιστορίας Γυμνασίου, που είδαμε από το 5:13 μέχρι το τέλος. Τελειώνει με τρεις καλές ερωτήσεις στις οποίες ζήτησα σύντομη γραπτή απάντηση. Το ίδιο βίντεο το είχαμε προβάλει και στο μάθημα του μινωικού πολιτισμού. Αν κάποιος δεν το έχει δει από την αρχή, θα χρειαστεί να δει το πρώτο κομμάτι για να απαντήσει την πρώτη ερώτηση.
Ακολούθησε σύντομο βίντεο περιηγητή στον αρχαιολογικό χώρο των Μυκηνών:
Τελευταίο βίντεο και πιο αναλυτικό, μια παρουσίαση σε στυλ ντοκιμαντέρ για τη μυκηναϊκή εποχή. Είδαμε πρώτα το 7:00 έως 7:50 (Πριν από αυτό μιλάει για την Αίγυπτο και μετά για την Τροία και δεν ήθελα να μακρυγορήσουμε τόσο). Στη συνέχεια προχωρήσαμε στο 15:26, που πιάνει την παρουσίαση των Μυκηνών, μέχρι το τέλος.
_____________________________
Β. ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ
Η επόμενη δραστηριότητα περιλάμβανε την ενεργητική μελέτη ενός παιδικού βιβλίου που βρίσκω πάρα πολύ χρήσιμο. Είναι Ο Λόφος με τα κρυμμένα μυστικά, του αρχαιολόγου Πάνου Βαλαβάνη.
Εμείς το έχουμε σε παλιότερη έκδοση, των εκδόσεων Ακρίτα. Έμαθα ότι κυκλοφορεί σε καινούργια έκδοση, των εκδόσεων Πορφύρα, στα Ελληνικά και στα Αγγλικά, και με βελτιωμένη εμφάνιση. Το βιβλίο αξίζει να το αγοράσει κανείς, παρέχει πολύ καλές γνώσεις για το συγκεκριμένο επίπεδο, με ιδιαίτερα φιλικό για το παιδί τρόπο, και θα το χρησιμοποιήσουμε σίγουρα και για μελλοντικά μαθήματα.
Έδωσα, λοιπόν, στη “μαθήτρια” να διαβάσει το κομμάτι του βιβλίου που θα βρείτε στο σκαναρισμένο PDF, συνοδευόμενο από το φύλλο εργασίας που έφτιαξα γι’ αυτόν τον σκοπό, το οποίο έπρεπε να συμπληρώσει, κυκλώνοντας και αντίστοιχα μέρη της εικόνας του βιβλίου (βγάλαμε αντίγραφο για να μη χαλάμε το βιβλίο). Θερμές ευχαριστίες στις εκδόσεις Πορφύρα και στον κύριο Βαλαβάνη, που μου επέτρεψαν να δημοσιεύσω το απόσπασμα στο ιστολόγιο. Έχω σκανάρει και κάποιες ιδέες που έχει στο τέλος για συνοδευτικές δραστηριότητες. Είναι καλές, εμείς όμως δεν τις χρησιμοποιήσαμε σ’αυτή τη φάση.
Στη συνέχεια έκανε την ίδια δουλειά και με άλλο ένα βιβλίο, Στοιχεία Ελληνικού Πολιτισμού. Έχει εκδοθεί από τον δημόσιο φορέα Ινστιτούτο Διαρκούς Εκπαίδευσης Ενηλίκων (τώρα λέγεται Ίδρυμα Νεολαίας και Δια Βίου Μάθησης) και το βρήκα ολόκληρο online εδώ.
Έχει το πλεονέκτημα, σε σχέση με το σχολικό βιβλίο Ιστορίας Α΄Γυμνασίου, ότι είναι πιο σύντομο και άρα πιο κατάλληλο για γενική επισκόπηση. Περιέχει κάποιες επιπλέον πληροφορίες που δεν τις θίγει ο Λόφος με τα κρυμμένα μυστικά. Της έδωσα, λοιπόν, να διαβάσει τις σελίδες 27-32 και να απαντήσει το συνοδευτικό ερωτηματολόγιο που έφτιαξα.
_____________________________
Γ. ΜΕΛΕΤΗ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ (με υποστήριξη από μένα)
Μετά από όλη αυτήν την προεργασία, και αφού συζητήσαμε και διορθώσαμε τις απαντήσεις στα φύλλα εργασίας που είχε επεξεργαστεί, ήρθε η ώρα να ανοίξουμε το κεφάλαιο 5 του σχολικού βιβλίου Α΄Γυμνασίου. Το διαβάσαμε μαζί, συζητώντας και επεξηγώντας.
_____________________________
Δ. ΔΟΥΛΕΙΑ “ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ”
Για “το σπίτι”, εννοείται ότι πάντα αναθέτω μελέτη του κεφαλαίου του σχολικού βιβλίου ώστε την επόμενη φορά να μπορεί να απαντήσει σε σχετικές ερωτήσεις. Επιπλέον έδωσα τις ακόλουθες δραστηριότητες:
α. Κόμικ.
Φτιάξε ένα κόμικ (μια σελίδα) όπου να φαίνονται ένα μυκηναϊκό ανάκτορο με τα τείχη του, ο άναξ, ιέρειες, αυλικοί. Ένα μυκηναϊκό καράβι επιστρέφει με εμπόριο και ετοιμάζεται να ξαναφορτώσει για να φύγει. Βάλε όσες περισσότερες λεπτομέρειες μπορείς από αυτές που έμαθες. Ψάξε και στο διαδίκτυο για να βρεις πώς έμοιαζαν τα ρούχα τους, τα μαλλιά τους και άλλες λεπτομέρειες της ζωής τους. Πολλές εικονογραφήσεις με αναπαραστάσεις της μυκηναϊκής εποχής θα βρεις εδώ. Για ευκολία, παραθέτω μερικές παρακάτω.
Έχω ανακαλύψει ότι βοηθά να ξεκινάμε το μάθημα με εισαγωγικά βίντεο. Τραβάνε κατ’ ευθείαν το ενδιαφέρον της “μαθήτριας”, δημιουργούν αμέσως ατμόσφαιρα και την εισάγουν στο αντικείμενο δίνοντας αρκετή πληροφορία σε μικρό χρόνο, ενώ δεν μπορεί κανείς να αγνοήσει τη θετική ανταπόκριση οποιουδήποτε σύγχρονου παιδιού στα πολυμέσα. Οπότε κάθε φορά ψάχνω αρκετή ώρα για να βρω τα κατάλληλα βίντεο και, μέχρι τώρα, έχω σταθεί αρκετά τυχερή.
Για τη μινωική Κρήτη αρχίσαμε με το βίντεο Αμερικανού καθηγητή Ιστορίας Γυμνασίου. Δίνει στα γρήγορα μια καλή εισαγωγή. Το πήγαμε μόνο μέχρι το 5:13, γιατί μετά αναφέρεται στους Μυκηναίους.
Στη συνέχεια η προβολή περιλάμβανε το ακόλουθο (διάρκεια περ. 23 λεπτά):
Και τέλος, σύντομες ψηφιακές αναπαραστάσεις των ανακτόρων της Κνωσού που δημιουργούν πολύ καλή ατμόσφαιρα.
Μετά τα βίντεο, έβαλα τη “μαθήτρια” να δει μια παρουσίαση Powerpoint. Την είχα αγοράσει εδώ πριν 2-3 χρόνια, που έκανα τη δασκάλα στο ελληνικό σχολείο, για να τη χρησιμοποιήσω στην τάξη. Τότε δεν ήταν κλειδωμένη, κι έτσι την είχα ανοίξει και είχα κάνει κοπτική – ραπτική, αφαιρώντας κάποιες έξτρα πληροφορίες που δεν μου φαίνονταν τόσο χρήσιμες. Για αγγλόφωνους αξίζει, είναι περιεκτική κι έχει πολλές φωτογραφίες. Όμως είναι ακριβούτσικη (περ. $15). Την είχα συνοδεύσει με το ακόλουθο ερωτηματολόγιο, που είχα γράψει εγώ (αρχείο PDF), και το οποίο έδωσα και τώρα στη “μαθήτρια” να συμπληρώσει αφότου είδε την παρουσίαση.
Αναζήτησα, όμως, και κάποιο δωρεάν υποκατάστατο της παραπάνω παρουσίασης, και το βρήκα. Στην ιστοσελίδα για τον μινωικό πολιτισμό του φιλόλογου Π. Χαλούλου υπάρχει περίπου η ίδια πληροφορία στα Ελληνικά, ίσως λιγότερο περιποιημένη οπτικά, όμως πολύ καλή. Είναι μάλλον προτιμότερο να τη δει κανείς σε μικρό παράθυρο οθόνης γιατί αλλιώς είναι πολύ απλωμένη και δυσκολεύει λίγο την παρακολούθηση. Η παρουσίαση συνοδεύεται από ένα πάρα πολύ καλό φύλλο εργασίας, που το συνιστώ. Θα το βρείτε εδώ. Η ιστοσελίδα είναι λίγο χαοτική, αλλά το ανάλογο link για το αρχείο doc είναι εύκολο να το εντοπισετε, πάνω αριστερά, στο υλικό για την εποχή του χαλκού, φύλλο εργασίας μινωικού πολιτισμού. Ευχαριστίες στον κύριο Χαλούλο, τον οποίο ανακάλυψα τυχαία στο διαδίκτυο ψάχνοντας, που έχει ανεβάσει τόσο υλικό για δωρεάν χρήση. Το έχουμε ήδη χρησιμοποιήσει αρκετά, και θα το αξιοποιήσουμε και περαιτέρω γιατί είναι πολύ καλό.
Μετά από τα παραπάνω, όπως συνήθως, ανοίξαμε το σχολικό βιβλίο Ιστορίας Α΄Γυμνασίου. Διαβάσαμε μαζί το ανάλογο κεφάλαιο, συζητώντας, επεξηγώντας και διορθώνοντας λάθη ή παραλείψεις στη συμπλήρωση των φυλλαδίων.
Τελειώνοντας, κολλήσαμε την ανάλογη φωτογραφία στο χάρτη της εποχής του χαλκού που έχουμε από τα προηγούμενα μαθήματα.
Η εργασία “για το σπίτι” πάντα περιλαμβάνει μελέτη του κεφαλαίου του σχολικού βιβλίου ώστε να μπορεί η “μαθήτρια” να ανταποκριθεί σε ερωτήσεις την επόμενη φορά. Επιπλέον δραστηριότητες:
α. Της έδωσα αντιπροσωπευτικές φωτογραφίες από τον μινωικό πολιτισμό, τις οποίες είχα κατεβάσει κατόπιν αναζήτησης στο Google images. Δεν είχα ακόμη σκεφτεί να φτιάξω αυτό το ιστολόγιο, οπότε δεν έχω δικαιώματα για να τις ανεβάσω εδώ. Στο εξής, θα αναζητώ πρώτα φωτογραφίες στο Wikimedia Commons για να μπορώ να τις μοιραστώ και μαζί σας. Πάντως δεν είναι καθόλου δύσκολο να βρει κανείς ανάλογες με μια σύντομη αναζήτηση στο διαδίκτυο.
Η οδηγία ήταν να φτιάξει ένα μεγάλο poster, στο οποίο να ομαδοποιήσει τις φωτογραφίες ανά επιμέρους θέμα (θρησκεία, ανάκτορα, τοιχογραφίες, καλλιτεχνικά έργα κ.ο.κ) και να προσθέσει επεξηγηματικές λεζάντες με βασικές πληροφορίες με δικά της λόγια. Παρά το γεγονός ότι χρειαζόταν κάποιες διορθώσεις, συνολικά έμεινα πολύ ευχαριστημένη από το αποτέλεσμα.
β. Για περισσότερη ενασχόληση με τις τοιχογραφίες, της έδωσα επίσης το ακόλουθο αρχείο PDF. Tο έφτιαξα βασισμένη σε μια ιδέα που είχα βρει εδώ, όταν έκανα το μάθημα στο ελληνικό σχολείο. Ο σκοπός είναι να κόψει ο μαθητής τα “θραύσματα” από την τοιχογραφία και, αφού ψάξει στο διαδίκτυο για ανάλογες εικόνες, να την ανασυνθέσει, όπως κάνουν οι αρχαιολόγοι, χρησιμοποιώντας τις γνώσεις του για τον τρόπο που ζωγράφιζαν τις φιγούρες, για τα χρώματα που χρησιμοποιούσαν κ.ο.κ.
Καλό δείγμα για να μελετήσει κανείς ώστε να εκτελέσει τη δραστηριότητα είναι οι φωτογραφίες που βρήκα εδώ.
γ. Αν κάποιος θέλει να κάνει ένα δημιουργικό project που να περιλαμβάνει γλωσσική έκφραση, έχω άλλη μία πρόταση για δραστηριότητα, που την είχα κάνει στο ελληνικό σχολείο. Έχει ως αφορμή τον μινωικό λαβύρινθο. Την είχα βρει σε εκπαιδευτικό PDF του London Underground (σελ. 23). Είχα πει στους μαθητές να καταγράψουν λεπτομέρειες από τη διαδρομή τους προς και από το σχολείο. Να χρησιμοποιήσουν περιγραφικές κι εκφραστικές λέξεις ή φράσεις, που να αποδίδουν μυρωδιές, χρώματα, απτικά, ακουστικά ερεθίσματα. Στη συνέχεια, με αυτά τα στοιχεία να φτιάξουν ένα concrete poem (πώς λέγεται στα Ελληνικά; – το ήξερα κάποτε), με σχήμα λαβυρίνθου. Είχε βγει πολύ συμπαθές, δυστυχώς δεν έχω κρατήσει κάποιο δείγμα. Οπότε παραθέτω ανάλογη φωτογραφία από το έντυπο που προανέφερα, για να καταλάβετε τι εννοώ.
Όταν ψάχνω για εισαγωγικά βίντεο για το μάθημα, θέλω να είναι σύντομα (να μη διαρκούν περισσότερο από 15-20 λεπτά περίπου), με πληροφορία τόση ώστε να μην κουράσουν το παιδί, και η οποία να παρουσιάζεται με όσο γίνεται πιο ζωντανό τρόπο. Το καταλληλότερο βίντεο για το μάθημά μας που κατάφερα να βρω στο YouTube ήταν αυτό που ακολουθεί. Δεν μ’ενθουσιάζει, γιατί, παρόλη την καλή πληροφορία που περιέχει, το βρήκα λίγο αργό για να τραβήξει το ενδιαφέρον ενός σύγχρονου παιδιού. Παραμένει πάντως χρήσιμο βοήθημα – δεν μπόρεσα να βρω κάτι καλύτερο.
Στη συνέχεια έδωσα στη “μαθήτρια” να δει το ακόλουθο σύντομο βίντεο για το Ακρωτήρι της Σαντορίνης.
Όσον αφορά κάποιο έντυπο υλικό, το οποίο θα της έδινα για να ασχοληθεί ενεργητικά μαζί του αφού έβλεπε τα βίντεο, αυτή τη φορά δεν χρειάστηκε να κουραστώ πολύ για να φτιάξω κάτι. Το βρήκα έτοιμο στο web site του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης και ήταν πάρα πολύ καλό. Δυστυχώς, από τη μέρα που το βρήκα μέχρι τη μέρα που αποφάσισα να το καταγράψω εδώ, αφαίρεσαν το σύνδεσμο από το διαδίκτυο. Όσο και να έψαξα, δεν μπόρεσα να το ξαναβρώ.
Οπότε έχω σκανάρει τις τυπωμένες σελίδες που χρησιμοποιήσαμε εμείς για το μάθημα, τις οποίες μπορείτε να βρείτε σ’αυτόν το σύνδεσμο. Ασφαλώς δεν διατηρώ δικαιώματα για το έντυπο, όμως σκέφτηκα ότι, εφόσον το μοίραζαν δωρεάν από το web site του μουσείου πριν λίγες μέρες δεν θα πρέπει να υπάρχει πρόβλημα να το κατεβάσει κάποιος για προσωπική χρήση. Αν καταφέρω να το βρω ξανά κάπου αλλού στο διαδίκτυο θα αντικαταστήσω το σκανάρισμένο μου με την κανονική του διεύθυνση. Θεωρητικά, θα μπορούσε κανείς να επικοινωνήσει με το μουσείο και ίσως να το αναζητήσει.
Μετά την παραπάνω επεξεργασία, ανοίξαμε, όπως πάντα, το σχολικό βιβλίο Ιστορίας της Α΄Γυμνασίου και διαβάσαμε μαζί το αντίστοιχο κεφάλαιο, σχολιάζοντας και συζητώντας.
Για δουλειά στο σπίτι, εκτός από το να μελετήσει το μάθημα του βιβλίου και να ξέρει να απαντήσει σε ερωτήσεις, της έδωσα να συμπληρώσει το ακόλουθο φυλλάδιο (αρχείο PDF). Επιπλέον να κολλήσει μια φωτογραφία κυκλαδικού ειδωλίου (πιο πολλές δεν χωρούσαν) στο χάρτη που επεξεργαζόμαστε από τα προηγούμενα μαθήματα.
Λόγω έλλειψης χρόνου, δεν εφαρμόσαμε την ακόλουθη ιδέα που βρήκα στο χρήσιμο ιστολόγιο φιλολόγου Istoriografia.blogspot.com. Η καθηγήτρια-δημιουργός του εν λόγω ιστολογίου έδωσε στους μαθητές της τεχνητό πηλό για να φτιάξουν τα δικά τους κυκλαδικά ειδώλια. Τη βρίσκω πολύ καλή ιδέα και οπωσδήποτε θα την εκτελέσουμε κι εμείς σε κάποια άλλη φάση.
Ως προς την ανεύρεση εισαγωγικού βίντεο, σ’αυτό το μάθημα υπήρξα πολύ τυχερή. Βρήκα ένα βιντεάκι για την αρχαία Αίγυπτο που ήταν ακριβώς αυτό που έπρεπε! Τόσο σύντομο ώστε να μη βαρεθεί η “μαθήτρια”, τόσο ενδιαφέρον, με ωραία εικόνα και λίγο χιούμορ, ώστε να την προκαλέσει, και περιεκτικό τόσο όσο απαιτούσε η ύλη. Το μάθημα, λοιπόν, ξεκίνησε με την προβολή του.
Το βίντεο ακολούθησε περιήγηση στην αντίστοιχη ιστοσελίδα του φιλόλογου Π. Χαλούλου, που έχει πολύ καλό οπτικό υλικό και πληροφορία.
Αφού είδε μόνη της τα παραπάνω, της έδωσα, όπως και στο προηγούμενο μάθημα, εκτυπωμένο αρχείο PDF να συμπληρώσει. Δίπλα σε κάθε εικόνα έπρεπε να γράψει μια-δυο επεξηγηματικές λέξεις. Όταν τέλειωσε μ’αυτό, της έδωσα άλλο ένα, με ερωτήσεις τύπου ΣΩΣΤΟ-ΛΑΘΟΣ.
Στη συνέχεια ανοίξαμε μαζί το σχολικό βιβλίο της Ιστορίας και διαβάσαμε/συζητήσαμε το μάθημα, σχολιάζοντας και διορθώνοντας όσα είχε ήδη γράψει στα φυλλάδια.
Τελειώσαμε το μάθημα με συνοπτική αναφορά στους άλλους λαούς που παρουσιάζει σύντομα το βιβλίο (Φοίνικες, Εβραίοι, Χετταίοι) και τη συμπλήρωση των ακόλουθων σελίδων.
Η δουλειά στο σπίτι ήταν το καλύτερο. Αρχικά έπρεπε, όπως πάντα, να μελετήσει το μάθημα του σχολικού βιβλίου ώστε να μπορεί να μου απαντήσει σε ερωτήσεις. Επιπλέον έπρεπε να εκτελέσει τα ακόλουθα μίνι-project.
1. Στο μεγάλο χάρτη που είχαμε φτιάξει στο προηγούμενο μάθημα, έπρεπε να κολλήσει εικόνες σχετικές με την Αίγυπτο, με αντίστοιχες μονολεκτικές επεξηγήσεις.
2. Χρησιμοποιώντας το κόμικ των Goscinny-Uderzo “Αστερίξ και Κλεοπάτρα”, έπρεπε να βγάλει φωτοτυπίες από σελίδες στις οποίες φαίνονταν στοιχεία από όσα έμαθε στο μάθημα. Στη συνέχεια έπρεπε τις κόψει και να φτιάξει ένα κολλάζ προσθέτοντας δικά της σχόλια.
Το έκανε καλύτερα απ’ όσο είχα φανταστεί!
3. Τέλος, για να ασχοληθεί λίγο με τον τρόπο με τον οποίο οι Αιγύπτιοι απεικόνιζαν την ανθρώπινη φιγούρα (κεφάλι προφίλ, μάτι κατ’ενώπιον, κορμός κατ΄ενώπιον, πόδια προφίλ), της έδωσα δυο φωτογραφίες της ίδιας κοπέλας (μια κατ’ ενώπιον και μια προφίλ) που βρήκα εδώ και της είπα να φτιάξει ένα αντίστοιχο κολλάζ.
Όλα τα μίνι-project βρίσκονται στο ακόλουθο αρχείο PDF.
Ως προθέρμανση για το μάθημα της Μεσοποταμίας, έβαλα τη “μαθήτρια” να δει δυο βίντεο. Το πρώτο είναι μια εισαγωγή στη Μεσοποταμία από έναν Αμερικάνο δάσκαλο (ξέρω, λίγο αμερικάνικο για τα ελληνικά γούστα, όμως σύντομο, περιεκτικό και αρκετά ζωντανό).
Το δεύτερο είναι ένα ωραίο βινετάκι του Discovery Channel σχετικά με τη σφηνοειδή γραφή και το έπος Γκιλγκαμές.
Στη συνέχεια την έβαλα να περιηγηθεί στην ανάλογη ιστοσελίδα του φιλόλογου Π. Χαλούλου.
Αφού είδε όλα τα παραπάνω, της ζήτησα να συμπληρώσει, όσο μπορεί καλύτερα, αυτό το φυλλάδιο (αρχείο PDF). Σκοπός ήταν να γράψει 2-3 λέξεις για την κάθε εικόνα. Επιπρόσθετα το ακόλουθο φυλλάδιο, χρησιμοποιώντας τις λέξεις-κλειδιά που βρίσκονται στο τέλος του (αρχείο PDF).
Μετά από όλη αυτήν την προεργασία, μελετήσαμε μαζί το αντίστοιχο κεφάλαιο του σχολικού βιβλίου Ιστορίας Α΄Γυμνασίου, διορθώνοντας όλα τα λάθη και τα κενά που υπήρχαν στη συμπλήρωση των φυλλαδίων που είχε προηγηθεί και κρατώντας σημειώσεις.
Στη συνέχεια φτιάξαμε έναν μεγάλο κενό χάρτη, βασισμένο σ’αυτόν του προηγούμενου μαθήματος. Μεγέθυνα τον προηγούμενο χάρτη ώστε να τον τυπώσουμε τμηματικά σε πολλές κόλλες χαρτί, τις οποίες κολλήσαμε σαν παζλ σε ένα μεγάλο χαρτόνι (αρχείο PDF εδώ). Σκοπός μου ήταν στο τέλος του κύκλου των μαθημάτων της εποχής του Χαλκού να έχει διαμορφωθεί ένας χάρτης που να δείχνει με μια ματιά όλους τους σημαντικούς πολιτισμούς και τα κυριότερα στοιχεία γι’ αυτούς.
Για δουλειά στο σπίτι, λοιπόν, η “μαθήτρια” είχε δύο εργασίες. Η μία ήταν, αφού μελετήσει το σχολικό βιβλίο, να ξανασυμπληρώσει τα προηγούμενα φυλλάδια χωρίς να κοιτάζει τις προηγούμενες απαντήσεις της. Η άλλη ήταν να εισαγάγει τις πληροφορίες για τη Μεσοποταμία στο χάρτη. Θα το καταλάβετε καλύτερα αν δείτε το ακόλουθο αρχείο PDF.
Καλό εισαγωγικό βίντεο βρήκα το ακόλουθο, του Μουσείου του Λονδίνου. Περιγράφει πώς κατασκευάζονταν τα μεταλλικά αντικείμενα την Εποχή του Χαλκού.
Στη συνέχεια με ενδιέφερε να γίνει κατανοητή η θέση των διαφόρων ανατολικών λαών της Εποχής του Χαλκού στον χάρτη και η συσχέτισή τους με τα σημερινά κράτη της περιοχής.
Η ιστοσελίδα του φιλόλογου Παναγιώτη Χαλούλου είχε καλό υλικό σχετικά με το θέμα. Με βάση αυτό το υλικό και εικόνες από χάρτες (1 και 2) που βρήκα στο Google, έφτιαξα στο Word τις ακόλουθες σελίδες (αρχείο PDF). Έφτιαξα επίσης έναν κενό χάρτη της Ελλάδας και της γειτονικής της Ανατολής. (αρχείο PDF)
Με εφόδια τα παραπάνω, η “μαθήτρια”, τοποθέτησε στον κενό χάρτη τους λαούς που μας ενδιαφέρουν (Σουμέριοι, Ασσύριοι, Βαβυλώνιοι, Φοίνικες, Εβραίοι, Αιγύπτιοι, Χετταίοι, Μήδοι και Πέρσες). Στη συνεχεια συνέκρινε το χάρτη που έφτιαξε με τον σύγχρονο χάρτη, ωστε να διαπιστώσει ποιες σύγχρονες χώρες αντιστοιχούν στις περιοχές με τις οποίες ασχολήθηκε. Για εργασία στο σπίτι, είχε να κάνει το ίδιο σε έναν καινούργιο κενό χάρτη, χωρίς να βλέπει κανέναν από τους χάρτες τους οποίους είχε μελετήσει στο μάθημα.
![By Martin Bahmann (Self-photographed) [GFDL (http://www.gnu.org/copyleft/fdl.html), CC-BY-SA-3.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/) or CC BY-SA 2.5-2.0-1.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.5-2.0-1.0)], via Wikimedia Commons](https://commons.wikimedia.org/wiki/File%3AUluburun1.jpg)
![By Gautier Poupeau (originally posted to Flickr as Linear B) [CC BY 2.0 (http://creativecommons.org/licenses/by/2.0)], via Wikimedia Commons](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e2/Linear_B_Mus%C3%A9e_arch%C3%A9ologique_de_Myc%C3%A8nes.jpg)
Κατ' Οίκον Ιστορία 